Planowanie własnej kariery zawodowej

      Jak zacząć planowanie swojej kariery zawodowej ?

Jak dobrze wybrać swój przyszły zawód?

Wybór zawodu, jaki się będzie się wykonywać jest jedną z najważniejszych decyzji jakie musimy podjąć w życiu. Pod uwagę musimy wziąć wiele czynników, ponieważ od tego zależy nasza przyszłość.  Są to m.in. zainteresowania, predyspozycje, osobowość, sytuacja na rynku pracy, stan zdrowia. Aby podjąć właściwą decyzję trzeba ocenić wady i zalety zawodu oraz swoje mocne i słabe strony. Należy dobrze to przemyśleć i przeanalizować pod kątem różnych kryteriów. Człowiek przy wyborze pracy w dużej mierze powinien opierać się na swoich zainteresowaniach. Należy zastanowić się co lubimy robić, co najbardziej nas pasjonuje oraz co daje nam motywację i popycha do działania. Musimy pomyśleć co daje nam największą przyjemność i w jakim środowisku oraz sytuacjach czujemy się najlepiej. Przed wyborem zawodu należy wstępnie ustalić swój plan i cel na życie. Młody człowiek musi zastanowić się co tak naprawdę chce osiągnąć w życiu. Ważnym czynnikiem są także umiejętności i predyspozycje. Należy ustalić to, w czym naprawdę jesteśmy dobrzy oraz jakie mamy zdolności. Ważne jest też to w jakim środowisku chcemy pracować. Pod uwagę należy wziąć fakt czy lubimy pracować z innymi ludźmi, czy chcemy mieć z nimi kontakt oraz czy dobrze radzimy sobie podczas pracy z zespołem lub czy wolimy pracować samemu w domowym zaciszu.

     Kariera to droga Twojego rozwoju zawodowego, a więc obejmowane przez Ciebie stanowiska pracy w okresie całego życia. W takim razie do czego ma doprowadzić planowanie rozwoju własnej kariery? Polega to na tym, byś poprzez poszczególne etapy swojego życia zawodowego doszedł do celu, jakim jest sukces zawodowy. Sukcesem zawodowym dla niemal każdej osoby jest natomiast niezależność i wolność finansowa, szczęśliwe życie i uwolnienie się od nieciekawej pracy. Wiele osób choć ma wybrany cel nie zawsze się do niego nadaje z  powodu np. choroby. Warto zrobić dla własnej oceny testy na typ osobowości czy inne, które pozwolą nam potwierdzić nasze przemyślenia na temat własnej kariery. Dopóki utrzymują nas rodzice, rzadko kto rozmyśla na temat przyszłości. Nie wolno odkładać nauki na dalszy plan. Warto uczyć się systematycznie by nie narobić sobie zaległości już na starcie. 

 Planowanie kariery krok po kroku

Zanim zaczniesz spisywać plany swojej kariery zawodowej, musisz dobrze się zastanowić, by nie podejmować pochopnych decyzji. Zapisz wszystko, co jest związane jest z Twoim celem. Im bardziej szczegółowy plan, tym lepiej. Stanowi to duże ułatwienie i motywuje do osiągnięcia określonego celu. W każdej chwili możesz spojrzeć na swoją rozpiskę i sprawdzić czy zmierzasz w dobrym kierunku.Na każdym kroku stawiaj sobie cel, zastanów się po co daną rzecz robisz i zapisz do czego ma cię ona zaprowadzić.

1.     Dokonaj oceny rynku pracy. Dowiedz się jakie zawody są zawodami przyszłościowymi i jakie warunki pracy oferują poszczególni pracodawcy. Sprawdź jakie kwalifikacje są potrzebne. Zapoznaj się także z wymaganiami, które stawiają pracodawcy. Wszystko oczywiście w kontekście posiadanych zainteresowań.

2.     Po określeniu swoich zainteresowań, zajmij się swoimi kompetencjami i kwalifikacjami. Zastanów się jakie masz umiejętności, jaki zakres wiedzy posiadasz o swojej wymarzonej branży, jakie masz predyspozycje do wykonywania danego zawodu i jakie posiadasz zdolności (co cię cechuje i czy ta zaleta przyda się w twojej pracy?). Na końcu określ też swoje doświadczenia (nie tylko zawodowe, ale też te, dzięki którym rozwinąłeś swoje zainteresowania) i osiągnięcia. Wypisz stanowiska, które Cię interesują i zapisz jakie dzięki nim nowe doświadczenia zdobędziesz. Jak możesz awansować lub zmienić stanowisko pracy.

3.     Określ swoje zainteresowania i pasje. Pomyśl w jaki sposób, gdzie i z kim lubisz pracować, czy preferujesz pracę w domu czy poza domem, czy potrafisz pracować w grupie i czy lubisz taką pracę, a może jesteś indywidualistą i wolisz pracować sam i odpowiadać tylko za siebie? Dzięki temu będziesz wiedział jaka praca będzie dla ciebie przyjemna. Jeśli uda Ci się dostać pracę zgodną z Twoją pasją, praca stanie się przyjemnością i co za tym idzie, będziesz bardziej zaangażowany w to co robisz. Wynikiem tego będzie sukces zawodowy.

4.     Uwzględnij ograniczenia i bariery, które mogą utrudnić Ci wykonywanie danego zawodu (może być to rodzina, zły stan zdrowia i wiele innych).

Korzyści z dobrze zaplanowanego rozwoju kariery zawodowej:

o    wiedząc czego chcesz i gdzie szukać, łatwiej zdobędziesz pracę,

o    odkryjesz swoje słabe i mocne strony,

o    stracisz mniej czasu na rozmowy kwalifikacyjne do firm, które nie są w zasięgu Twoich zainteresowań,

o    będziesz miał lepsze samopoczucie dzięki dążeniu do realizacji swoich celów i marzeń,

o    dokładny plan ułatwi Ci podążanie drogą Twojej kariery i zachęci do dalszego rozwoju zawodowego.Pamiętaj, najważniejszy jest dobry plan. Spisz go, wywieś na tablicy i krok po kroku dąż do jego realizacji.

 Charakter a wybór pracyPotoczna obserwacja wskazuje, że ludzie wobec jednakowych bodźców i sytuacji zachowują się w różny sposób, odczuwają różne emocje i inaczej reagują. Dla niektórych potrącenie na ulicy jest jawną zaczepką i kończy się kłótnią czy "rękoczynem", dla innych kończy się uprzejmym "przepraszam", natomiast są i tacy, którzy mimo spostrzeżenia, że zostali potrąceni, nie reagują wcale - nie okazują przy tym nerwowości ani negatywnych emocji.

W jaki więc sposób jest kształtowany Twój temperament i co ma największy wpływ na jego kształt? Otóż - i to jest najważniejsze - temperament "jest to wrodzona zdolność do silniejszego lub słabszego przeżywania swojego życia, do silniejszej czy słabszej aktywności psychicznej. Temperament stanowi tę część składową naszej osobowości, która najsilniej jest związana z naszą cielesnością, z tzw. konstytucją fizyczną"

Każdy z nas ma jakąś wizję przyszłości. Jedni usilnie dążą do zdobycia jak najwyższej pozycji w firmie, objęcia kierowniczego stanowiska czy założenie własnej działalności gospodarczej. Inni z kolei pragną jedynie ciekawej pracy, godziwego zarobku i szczęśliwego życia rodzinnego. Jeszcze inni nie myślą wcale o przyszłości - żyją dniem dzisiejszym, często powtarzając sobie dam radę

Być może jesteś jeszcze uczniem liceum i nie musisz martwić się o pieniądze, opłaty za czynsz, prąd, gaz i inne wydatki. Wszystko to opłacają rodzice i problem ten Ciebie nie dotyczy. Czas ten jest jednak idealnym czasem na rozwijanie swoich umiejętności i talentów, szukanie i określanie ścieżki zawodowej. Aby dobrze się przygotować na to co szykuje dla nas przyszłość, warto byłoby już w młodszych latach zacząć rozwijać swoje zainteresowania i zastanawiać się w jaki sposób moglibyśmy uzyskać z nich jakieś profity.

Warto więc od jak najwcześniejszych lat wyznaczać cele do osiągnięcia w zawodowej przyszłości i stopniowo je realizować. O tym, jak ważne jest wyznaczanie celów, napisano już wiele publikacji. Ogólna zasada mówi, by wyznaczać sobie wielkie cele, jak i wiele drobnych – pomagających dotrzeć do realizacji głównego celu. Do drobnych celów można więc zaliczyć naukę i wykształcenie, zdobywanie kolejnych osiągnięć i sukcesów, praca na wymarzonym stanowisku, następnie awans i objęcie kierowniczego stanowiska. Tym samym realizujemy główny cel, którym w tym przypadku było uzyskanie wysokiej posady i jeszcze wyższe zarobki.

Oczywiście dobrze jest wyznaczać cele zgodne z naszymi zainteresowaniami i predyspozycjami. Nikt chyba nie chce pracować w zawodzie, którego wykonywanie sprawiałoby same nieprzyjemności i powodowało zniechęcenie.

Podsumowując, należy od samego początku dbać o własny rozwój intelektualny i zawodowy. Musisz obrać ścieżkę zawodową, którą będziesz podążał od samego początku. Tylko w ten sposób uzyskasz wspaniałe rezultaty i perspektywy na przyszłość. Bycie jednym z najlepszych w swojej specjalizacji oznacza pewną pracę w każdym zakładzie i każdej korporacji.

Karierę zawodową trzeba świadomie zaplanować. Warto wyznaczyć sobie cel bądź cele, do których będziemy dążyć. Zanim to jednak nastąpi, należy poznać szereg czynników warunkujących właściwe zaplanowanie przyszłości. W tym tekście prezentowane są czynniki wewnętrzne, które pozwolą poznać siebie.

 Ważne przede wszystkim powinno być realne spojrzenie na własną osobę. A więc nie to, co mi się wydaje, ale to, jak jest rzeczywiście. I jakkolwiek obiektywizm w postrzeganiu siebie może być trudny, to:

§  dysponujemy szeregiem obiektywnych narzędzi badawczych (testy, kwestionariusze), które pomagają w samopoznaniu,

§  możemy swoją ocenę siebie skonfrontować z tym, jak postrzegają nas inni (szczególnie osoby najbliższe),

§  musimy sobie uświadomić, że tylko rzetelne poznanie siebie gwarantuje dokonanie jak najbardziej skutecznych wyborów.

A. ZAINTERESOWANIA

Zainteresowania są siłą napędową, która pobudza nas do działania, by jak najlepiej poznać to, co nas interesuje, jakąś dziedzinę życia; by pogłębić wiedzę. Ważne jest jednak, by umieć rozróżnić trwałe zainteresowania od tych przelotnych, chwilowego zaciekawienia czymś, które to zaciekawienie nie może stanowić wskazówki w wyborze zawodu i może prowadzić do błędnych decyzji. Natomiast najsilniejsze i trwałe zainteresowania należy traktować jako drogowskaz przy wyborze kierunku kształcenia i zawodu.

Co świadczy o zainteresowaniach?

§  sposób spędzania wolnego czasu,

§  preferowane przedmioty szkolne,

§  uczestnictwo w kółkach przedmiotowych, zajęciach pozalekcyjnych/pozaszkolnych,

§  tematyka czytanych książek, czasopism, oglądanych filmów.

Reasumując można powiedzieć, że zainteresowania to stan wzmożonej uwagi i skupienie na czymś; to dążenie do głębszego zbadania tego czegoś, czemu z reguły dodatkowo towarzyszy przeżywanie różnorodnych uczuć. Gdy kierunek naszej aktywności jest wyznaczany przede wszystkim zaangażowaniem emocjonalnym, mamy do czynienia z zamiłowaniem.

Możemy mówić o 4 metodach zbierania danych o zainteresowaniach (wg. Donalda Super’a):

1.       Odpowiedzi danej osoby na pytania: Co lubisz robić?

2.       Okazywanie zainteresowań poprzez zaangażowanie w określoną obserwowalną aktywność (kółka zainteresowań, itp.),

3.       Różne testy (np. wiadomości), kiedy osoba ujawnia swoje zainteresowania niekoniecznie zdając sobie z tego sprawę,

4.       Inwentarze zainteresowań:

1.       wystandaryzowane narzędzia, których wyniki są porównywane z wynikami ludzi wykonujących określone zawody i na tej podstawie pozwalają wyciągnąć wnioski na temat ewentualnych zainteresowań zawodowych;

2.       inne testy, kwestionariusze zainteresowań.

B. UZDOLNIENIA, UMIEJĘTNOŚCI, ZDOLNOŚCI

ZDOLNOŚCI to inaczej predyspozycja do łatwego opanowywania pewnych umiejętności, zdobywania wiedzy, uczenie się; do wykonywania lepiej od innych pewnych czynności bądź działań. Zdolność oznacza w szczególności umiejętność uczenia się i nabywania określonych sprawności.

Poziom zdolności zależy od wielu czynników:

§  wrodzonych,

§  wychowania (czy rodzina, środowisko wychowawcze sprzyja rozwojowi zdolności),

§  własnej aktywności (pracowitość, wytrwałość, praca nad sobą).

Zdolności odgrywają bardzo ważną rolę w życiu człowieka. Decydują o jego powodzeniu w określonej działalności, o sukcesach i zadowoleniu z wykonywanej pracy, o efektach nauki, itp.

C. TEMPERAMENT

Temperament to cecha, którą ludzie bardzo różnią się od siebie. Niektóre osoby są np. bardzo wytrwałe, inne szybko się męczą; niektóre reagują bardzo spokojnie na trudne sytuacje, inne zaś gwałtownie – mówimy, że ktoś jest „wybuchowy”.

TEMPERAMENT to charakterystyczna dla danej osoby i uwarunkowana biologicznie siła oraz szybkość reagowania. Chodzi tu głównie o reagowanie emocjonalne, z którym związana jest ogólna ruchliwość człowieka. Jednak temperament przejawia się nie tylko w emocjach, lecz też w innych procesach psychicznych, np. spostrzeganiu, myśleniu. Temperament jest wrodzony i w bardzo niewielkim stopniu ulega zmianom w wyniku oddziaływania czynników zewnętrznych.

Najbardziej znana jest typologia temperamentów stworzona w II wieku n.e. przez greckiego lekarza Galusa, na podstawie poglądów Hipokratesa. Wyróżnił on 4 typy: choleryk, sangwinik, melancholik, flegmatyk. Mniej jednak ważne jest nazewnictwo poszczególnych typów, natomiast powinny nas interesować parametry poszczególnych składowych temperamentu, tj.: siła procesu pobudzania i hamowania, równowaga procesów nerwowych oraz ruchliwość tych procesów. Po przeanalizowaniu tych czynników (analiza wyników odpowiedniego testu) możemy więc:

§  ustalić rodzaj naszego temperamentu,

§  odnieść parametry temperamentu do wymagań interesujących nas zawodów.

D. CECHY CHARAKTERU

Charakter jest – obok temperamentu – jednym z istotnych wymiarów naszej osobowości.

CHARAKTER (def. Słownika Języka Polskiego) – właściwy danemu człowiekowi zespół względnie stałych podstawowych cech psychicznych, określających jego stosunek do rzeczywistości, motywację jego czynów i przyjmowany system wartości oraz wynikające stąd zachowanie i usposobienie.

Charakter przejawia się, więc w naszym postępowaniu, zachowaniu względem innych osób, stosunkiem do wykonywanych zadań, pracy. Jest to cały wachlarz cech, które posiadamy w mniejszym, bądź większym stopniu, np.: prawdomówność, odpowiedzialność, pracowitość, ambicja, itp., czy też cechy negatywne, taki jak np.: złośliwość, lenistwo, niezdyscyplinowanie.

E. SYSTEM WARTOŚCI

Nie ulega wątpliwości, że system wartości należy do podstawowych przekonań człowieka. Wartości (coś ważnego, mającego dla danej osoby duże znaczenie) są źródłem wyznaczanych priorytetów, standardów funkcjonowania w świecie.

Wartości nie występują pojedynczo, lecz tworzą u danego człowieka układy, zwane systemem wartości. System ten jest zbudowany hierarchicznie, a więc jedne wartości są ważniejsze od innych, mają wyższą rangę. Ten porządek hierarchiczny nie musi być stały i może ulegać zmianie. Ocena własnego systemu wartości pozwala na określenie prawidłowych wyborów życiowych oraz przyczynia się do rozwoju samoświadomości. System wartości można diagnozować zarówno za pomocą kwestionariuszy, jak i w sposób mniej formalny, niewystandaryzowany.

F. STAN ZDROWIA

 Określenie swojego stanu zdrowia ma bardzo istotne znaczenie przy planowaniu swojej zawodowej kariery, czy też przy wyborze zawodu. Poznanie swojego stanu zdrowia wraz z poznaniem przeciwwskazań do wykonywania danego zawodu pozwoli nam uniknąć niewłaściwych wyborów w tym zakresie. Wśród osób z przeciwwskazaniami do wyboru zawodu są zarówno takie, które mają niewielkie odchylenia w stanie zdrowia, jak i takie, które mają znaczne zaburzenia i dla których są dostępne zaledwie 2 lub 3 zawody. Ważna jest tu konsultacja lekarska, aby ocena stanu zdrowia była jak najbardziej rzetelna. Poznanie wszystkich wymienionych czynników, mówiąc inaczej – SAMOPOZNANIE, czy też wiedza o samym sobie sprawia, że możliwe jest ukształtowanie się obrazu własnej osoby.

Obraz ten kształtuje się już w dzieciństwie i z czasem staje się coraz bardziej stabilny, gdyż:

§  z wiekiem coraz lepiej siebie znamy,

§  coraz więcej informacji zwrotnych o nas samych dochodzi do nas od innych ludzi,

§  rozszerzamy pola swojej działalności, swojego życia, a więc poznajemy siebie w aspekcie reakcji na różne nowe sytuacje.

Ważna jest też nasza otwartość jako warunek własnego samopoznania oraz rozwoju.

Aneta Musińska 

Ilona Nożykowska 

Zuzanna Duliban

Magdalena Stępniewska